Uitgelicht: Project Loobeekdal

Project en de doelen

In de loop van de tijd was het natuurlijk systeem van de Loobeek verdwenen. Vroeger was het Loobeekdal een veenachtig, moerassig gebied dat water vasthield. De beek kan na de uitgevoerde herinrichting weer meanderen (kronkelen) en méér water vasthouden in delen van het beekdal. Van belang is dat het beekdal bij hevige neerslag water kan bergen en in droge periodes water vasthoudt.

Vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW), de Waterwet, het Waterbeheerplan en het Nederlands natuurnetwerk hebben we een opgave watersystemen te herstellen met daarbij het verbeteren van landschap en ecologie. Vanuit natuur en water is gekeken waar extensieve- en intensieve landbouw (meer ruimte voor voedselproductie tegenover minder ruimte) het best tot hun recht kwamen. Hiervoor is een landbouw ‘maatwerkpakket’ toegepast. Hierin zaten bijvoorbeeld maatregelen als peilgestuurde drainage, agrarisch natuurbeheer en het aanpassen van waterlopen.

Samenwerkingsovereenkomst

Voor de uitvoering van het project is er een samenwerkingsovereenkomst (SOK) Loobeekdal opgesteld die ondertekend is door alle partijen. In deze overeenkomst staat welke partij wat voor zijn rekening neemt binnen het project.

Wat hebben we gedaan?

We hebben in dit gebied veel gedaan. Enkele voorbeelden zijn:

• Het meanderend (kronkelend) aanleggen van de Loobeek met onderhoudspaden.
• Aanleggen van mogelijkheden voor vissen om stroomopwaarts te zwemmen (vispassage).
• Aanleggen van een moeraszone ter hoogte van de Spurkt – Smakterveld.
• Verbetering van de waterkwaliteit, door onder andere het realiseren van groene buffers.
• Voorkomen van wateroverlast door de aanleg van inundatiegebieden (gebieden die mogen overstromen).
• Intensieve landbouwpercelen langs de beek zijn omgevormd tot natuurpercelen, voor agrarisch natuurbeheer door lokale agrariërs.
• Aan elkaar knopen van waardevolle natuurgebieden.
• Recreatieve routes verbinden.
• Herstel van cultuurhistorische en landschappelijke waarde.

Het project is vanuit de kant van het waterschap inmiddels afgerond. Toch wordt nog altijd veel over het project gezegd en geschreven. Dit komt omdat er nog een aantal zaken speelt. Hier willen we graag op ingaan.

Last onder dwangsom

De provincie Limburg heeft in februari 2024 het waterschap een last onder dwangsom opgelegd. Volgens de provincie hadden we geen ontgrondingsvergunning aangevraagd voor een deel van de grondwerkzaamheden in het Loobeekdal.

Het waterschap heeft tegen de last onder dwangsom een zienswijze ingediend die is verworpen door de provincie. Inmiddels heeft het waterschap bezwaar aangetekend tegen de opgelegde last. Voordat we aan het project begonnen, is samen met alle partijen gekeken welke vergunningen aangevraagd moesten worden. Het project hebben we in goed overleg met onder andere de provincie doorlopen. Wij zijn van mening dat voor de grondwerkzaamheden geen vergunning was vereist omdat de werkzaamheden hiervan waren vrijgesteld.

Adviescommissie Nadeelcompensatie

In de omgeving van het Loobeekdal heeft een aantal inwoners te kennen gegeven last te hebben van verzakkingen/scheurvorming in hun woningen en het waterschap verzocht om schadevergoeding. Op dit moment onderzoekt een onafhankelijke commissie een aantal mogelijke oorzaken dat eventueel een grondwaterdaling teweeg heeft gebracht en wat de omvang en impact hiervan is geweest. De mogelijke oorzaken die de commissie onderzoekt, zijn:

* De droge zomers van 2018-2019-2020.

* Het verleggen/aanpassen van de waterlopen Venraysche Endepoel.

* Cultuurtechnische/landbouwkundige werkzaamheden Endepoel en omstreken.

* Aanpassingen aan de Loobeek.

Daarnaast moet komen vast te staan of een eventueel veranderde grondwaterstand de oorzaak kan zijn van de scheurvorming in de woningen van de betreffende bewoners.

Wij benadrukken dat de commissie in kwestie geheel onafhankelijk is. Er zitten geen medewerkers of bestuurders van Waterschap Limburg in de commissie. De commissie geeft op basis van haar eigen onderzoek en bevindingen een advies uit over de vraag of er een recht op compensatie bestaat. Het onderzoek van de adviescommissie is nog niet afgerond. Zodra er duidelijkheid is, worden de betrokkenen geïnformeerd. Ook het waterschap wil dat er duidelijkheid komt en een oplossing.

Afspraken met een private partij

Voor een deel van het project heeft het waterschap afspraken gemaakt met een private partij om werkzaamheden uit te voeren. Deze zelfwerkzaamheid heeft de afgelopen jaren volop in de belangstelling gestaan. Over enkele opleverpunten wordt nog overleg gevoerd. We streven ernaar dit in 2024 af te ronden.

Samenwerken aan een goede oplossing

Het waterschap wil in dit dossier tot een goede oplossing komen. Dit willen we samen met de andere partijen doen. Zowel met bewoners, privépartijen, betrokken bedrijven, provincie en gemeente. Zo'n mooi en waardevol project is al veelbesproken en dat betreuren we zeer.