Minder medicijnresten in water door proef plaszakken

Wanneer een patiënt een CT-scan in het ziekenhuis krijgt, kunnen er röntgencontrastmiddelen worden toegediend. Deze röntgencontrastmiddelen worden later weer via de urine in de eerste vier plasbeurten uitgescheiden. De urine komt vervolgens in het rioolwater terecht en uiteindelijk ook in het oppervlaktewater.

Röntgencontrastmiddelen zijn niet de slechtste medicijnresten in het afvalwater van ziekenhuizen, maar wel één van de grootste. Zover bekend worden ze nauwelijks verwijderd uit het water en aanvullende technieken om geneesmiddelen te verwijderen zijn nog in ontwikkeling en erg duur.

Arnold Jansen, dagelijks bestuurslid Waterschap Limburg: “Er wordt geschat dat in totaal jaarlijks circa 30 ton röntgencontrastmiddelen via de rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi) in de Nederlandse oppervlaktewateren terecht komt. Dit oppervlaktewater wordt vervolgens gebruikt voor het maken van drinkwater, het besproeien van akkers of door recreanten. Daarnaast hopen röntgencontrastmiddelen zich op in ons milieu. Het is dus belangrijk voor onze waterkwaliteit en ecologie dat we deze resten beter gaan filteren.”

Proef inzet plaszakken

Omdat de milieueffecten van deze grote hoeveelheden röntgencontrastmiddelen in het water nog onbekend zijn, is het juíst belangrijk om deze omlaag te krijgen en het direct bij de bron – het ziekenhuis dus – te verminderen. Daarom krijgen patiënten die de komende periode een CT-scan met röntgencontrastmiddel moeten ondergaan een zogenaamde ‘plaszak’. Hiermee kan de patiënt de eerste vier belangrijke plasbeurten opvangen. De binnenbekleding van de plaszak zorgt ervoor dat deze verhard wordt na contact met urine. De plaszak kan vervolgens weggegooid worden.

Dr. Raat, radioloog: ‘’Om deze proef goed uit te voeren is er door Waterschap Limburg een nulmeting uitgevoerd en bepaald hoeveel röntgencontrastmiddel er wordt gebruikt in ons ziekenhuis, hoeveel er bij de rwzi aankomt en hoeveel er naar het oppervlaktewater wordt afgevoerd. In de komende periode wordt onderzocht wat het daadwerkelijke effect van de plaszakken is en of het in de praktijk werkbaar is voor zowel de patiënt als de medewerkers van de afdeling Radiologie.”

Voorlopig geen andere oplossing

Het is momenteel nog niet mogelijk om röntgencontrastmiddelen en de ontstane afbraakproducten te verwijderen uit het afvalwater met de traditionele zuiveringstechnieken. Arnold Jansen: “Het inzetten van aanvullende technieken bij de rwzi of bij de drinkwaterzuiveringen brengt hoge maatschappelijke kosten met zich mee. Daarnaast moet het op meerdere locaties gebeuren en is er sprake van verlies onderweg door overstorten en lekkende riolen. De meest aantrekkelijke maatregel lijkt de inzameling van urine met behulp van plaszakken. Wij zijn erg benieuwd naar de resultaten.”