Vermoedelijk geval van botulisme in vijver Stein, Blitterswijck en Nederweert-Eind
De dode eenden en vissen die vorige week in vijver Meulenweerd aan de Meulendijk in Stein zijn gevonden, zijn waarschijnlijk gestorven aan botulisme. De afgelopen dagen zijn ook dode vissen en ganzen aangetroffen bij het ven de Kwegt in Nederweert-Eind en in vijver Asbroekerweg in Blitterswijck . Definitief uitsluitsel moet nog volgen via onderzoek door Centraal Veterinair Instituut in Lelystad. Het waterschap, Limburgs Landschap (de beheerder van de Kwegt) en de gemeente Stein nemen echter geen risico en adviseren iedereen om dode dieren niet aan te raken en niet met blote handen op te pakken. Ook geldt het advies om voorzichtig te zijn met vissen in water waarin dode dieren liggen. Honden, katten en aaseters zijn vrijwel immuun voor het gif. Ook vee dat water drinkt waarin botulisme voorkomt, loopt zelden gevaar.
Snel reageren
Iedere zomer steekt botulisme de kop op. Bij constatering is het van belang om snel en zorgvuldig te handelen. Iedere dode eend of andere watervogel moet snel en op de juiste wijze worden opgeruimd om een verdere botulisme-uitbraak te voorkomen. Voor iedereen is een waakfunctie weggelegd. Voor het publiek gelden twee regels:
- Ruim de dode eend of watervogel niet zelf op maar laat deze liggen.
- Bel onmiddellijk het gratis nummer van het Centraal Meldpunt Water: 0800-03 41 dat dag en nacht en zeven dagen in de week bereikbaar is.
Wat is botulisme?
Botulisme is een vorm van voedselvergiftiging. Vooral eenden en andere watervogels worden het slachtoffer. Het gif waaraan de dieren sterven, is afkomstig van de bacterie Clostridium botulinum. Bijna alle vogels dragen deze bacterie bij zich. Onder ‘gunstige omstandigheden’ kan de bacterie zich vermeerderen. In kadavers zijn de omstandigheden voor de bacterie ideaal, vooral bij hoge (water)temperaturen in de zomer. En hierbij komt nu juist het gif vrij. De vogels gaan dus niet dood van de bacterie zelf maar van het gif. Ook vissen kunnen slachtoffer worden van botulisme. In levende dieren kan de bacterie zich niet vermeerderen. De maden in het kadaver nemen het gif op. Voor vogels zijn deze maden een lekkere, maar helaas vaak dodelijke traktatie. Ook kunnen dieren op zoek naar voedsel kadaverdeeltjes binnenkrijgen.
Als een vogel of vis dood gaat, kan de bacterie zich weer vermeerderen en komt meer gif vrij. Zo ontstaat weer een nieuwe besmettingshaard. Daarom is het van groot belang dat dode dieren snel en hygiënisch worden opgeruimd en naar een destructiebedrijf worden afgevoerd.
Hoe te herkennen?
Zieke (water)vogels zijn te herkennen aan verlammingsverschijnselen aan kop, nek, vleugels en poten. Bij tijdig doorspoelen met schoon en zuurstofrijk water, kunnen zieke dieren herstellen. Dode dieren worden meestal aangetroffen met gestrekte poten en een slappe, enigszins verdraaide nek. Ook vissen zijn herkenbaar aan botulisme: ze tonen verlammingsverschijnselen en zijn passief.
De botulismebacterie is nauwelijks te bestrijden. Wel kan een uitbraak worden voorkomen door de kadavers snel op te ruimen. Hiermee neemt de kans op nieuwe sterfgevallen onder vogels of vissen af. De terreinbeheerders zorgen dat de dode dieren worden opgeruimd en afgevoerd.
Gevaarlijk?
Er zijn verschillende soorten botulisme. Het tot nu toe aangetroffen type botulisme in Limburg (type C) is ongevaarlijk voor mensen. In verband met de veiligheid en ontstaan van verdere ntsmettingshaarden wordt aangeraden om kadavers niet met blote handen op te pakken. Zo wordt ook aangeraden om voorzichtig te zijn met zwemmen in water waarin dode dieren liggen.
Honden, katten en aaseters zijn vrijwel immuun voor het gif. Vee dat water drinkt waarin botulisme voorkomt, loopt zelden gevaar.