Maatwerkoplossingen voor aanpak wateroverlast in het Gulpdal
Het plan om de wateroverlast in het Gulpdal aan te pakken wordt aangepast. Hiertoe hebben de bestuurders van de betrokken partijen besloten. De provincie Limburg, gemeente Gulpen-Wittem, Staatsbosbeheer en Waterschap Limburg hebben gezamenlijk een schriftelijke verklaring opgesteld om de wijzigingen te kunnen doorvoeren. De aanleiding voor het plan van aanpak wateroverlast in het Gulpdal was de korte, hevige regenval, ook wel flashflood genoemd, die in 2012 schade heeft veroorzaakt bij een aantal inwoners en ondernemers in Slenaken en Beutenaken. In het plan staan maatregelen om de kans op wateroverlast te beperken.
Als gevolg van de aanpassing wordt een aantal voorgenomen maatregelen niet doorgevoerd. Het betreft de afgravingsmaatregelen benedenstrooms van Slenaken tot aan Pesaken én de retentievoorziening met dam bovenstrooms van Slenaken. Deze zijn niet noodzakelijk om het geambieerde beschermingsniveau van 1:100 te realiseren. Er wordt tevens van de dam afgezien vanwege de hoog oplopende kosten en de grote ruimtelijke impact in de kwetsbare natuurgebieden.
Reeds uitgevoerde maatregelen
Binnen de samenwerking hebben de partijen reeds een aantal maatregelen uitgevoerd, die bijdragen aan de waterveiligheid. Zo zijn de bosschages en sediment (afzetting van onder andere zand en grind) rondom de brug van Slenaken verwijderd. Waterschap met Staatsbosbeheer en de gemeente hebben gezamenlijk een beheer- en onderhoudsplan opgesteld voor de Gulp en haar oevers, waarvan de eerste gezamenlijke schouw en uitvoering van beheer en onderhoud in september 2020 gebeurt. Daarnaast is de kade bij de Broekermolen hersteld én is er in Beutenaken een lokale maatregel uitgevoerd. Op verschillende plekken in het Gulpdal is verruwing van de hellingen tot stand gebracht door ruim 20 ha. te beplanten met meer dan 100.000 streekeigen bomen en struiken. Aanplant van bomen draagt er namelijk aan bij dat het water langer vastgehouden wordt op de hellingen, waardoor het vertraagd naar de Gulp stroomt. Dit past in de 3 stappen strategie voor het omgaan met veel water:
1. Zo lang mogelijk vasthouden;
2. Tijdelijk ergens bergen;
3. Afvoeren van het water.
Maatwerk
Doel is om de gedupeerden die veel schade hebben geleden als gevolg van de flashflood in 2012 beter te beschermen tegen wateroverlast. De komende periode werken de partijen daarom samen om de afwatering van de wegen Loorberg, Heijenratherweg en Dorpstraat en de ligging van de Voorde te verbeteren. Daarnaast worden er enkele maatwerkoplossingen, met name waterkerende muurtjes, in de kern van Slenaken gerealiseerd.
Beschermingsniveau
In bebouwde gebieden in het Heuvelland van Zuid-Limburg is het uitgangspunt om een beschermingsniveau van 1:25 per jaar te bieden tegen wateroverlast vanuit de beken. Dit betekent dat de kans op wateroverlast gemiddeld 1:25 per jaar mag zijn. Anders gezegd: wateroverlast komt gemiddeld niet vaker dan eens in de 25 jaar voor. Daar waar in Slenaken wateroverlast heeft plaatsgevonden in 2012 wordt het beschermingsniveau verhoogd naar een bescherming tegen wateroverlast tot 1:100 per jaar. Dit is conform de ambitie in bebouwd gebied in het Heuvelland van Zuid-Limburg: een beschermingsniveau tot 1:100 per jaar wordt gerealiseerd daar waar dit goed mogelijk is, de kosten niet hoger zijn dan de te vermijden schade èn de maatregelen inpasbaar zijn. De wettelijke normen voor wateroverlast worden vastgesteld door Provinciale Staten van Limburg.
Informatiebijeenkomst
In de zomer van 2020 organiseren de vier partijen een informatiebijeenkomst in een zaal, buiten in het veld of middels een videoboodschap met reactiemogelijkheid om het plan toe te lichten. Dit is afhankelijk van wat er kan gezien de ontwikkelingen rondom Corona. De exacte datum en manier waarop dit wordt vorm gegeven volgt.