Limburg bouwt mee aan sterker Nederland
Het College van Gedeputeerde Staten van Limburg ziet samen met haar partners in de regio in het nieuwe coalitieakkoord met de titel ‘Omzien naar elkaar en vooruitkijken naar de toekomst' belangrijke aanknopingspunten voor samenwerking met het Rijk.
Gouverneur Roemer: “Een schoner, slimmer, gezonder en eerlijker Nederland komt dichterbij met inbreng van Limburgse kennis en ervaring”. Zo is er de groene industriepolitiek en het belangrijke thema positieve gezondheid, als fundament voor een samenleving waarin mensen elkaar niet uit het oog verliezen en kunnen leven in een gezonde en veilige leefomgeving. Denk ook aan de aanpak van stikstofuitstoot ten behoeve van de Limburgse natuur en biodiversiteit. En aan de aanpak van ondermijning en grensoverschrijdende criminaliteit. Thema’s waar de provincie en de gemeenten met volle kracht aan werken omdat ze Limburg op vele verschillende manieren raken. Het valt op dat het nieuwe kabinet ook oog heeft voor typisch Limburgse dossiers waar Nederland beter van wordt, zoals de grensoverschrijdende en baanbrekende Einstein Telescope. Ook wil het nieuwe kabinet in wet- en regelgeving, maar ook bij het verdelen van cultuur- en Regiodealgelden, rekening houden met unieke positie van grensregio’s.
Limburg toont zich tevens tevreden over de investeringen die het Rijk gaat doen om samen met de regio het Limburgse watersysteem robuuster te maken. Dat er geld nodig is om de gevolgen van klimaatverandering het hoofd te kunnen bieden, heeft de ramp van afgelopen zomer wel aangetoond. De provincie en gemeenten zien in het coalitieakkoord dat het Rijk blijvende aandacht heeft voor het beter en flexibeler maken van het Limburgse watersysteem, niet alleen langs de Maas maar ook in de gebieden rond kleinere rivieren en beken. Het toekomstige kabinet heeft hiervoor 300 miljoen euro vrijgemaakt en investeert extra in het Deltafonds. Aandachtspunt voor Limburg blijft de concrete invulling van de ruimhartige schadeloosstelling voor gedupeerden van de wateroverlast.
Kansen voor Limburg: verduurzaming, Brightlands, Einstein Telescope
Limburg is een provincie van kansen voor heel Nederland. Op het gebied van hoogwaardige, groene chemische industrie en wetenschap wil Limburg samen met het toekomstige kabinet voorop lopen.
Brightlands is hét symbool voor de innovatieve Limburgse regio: een ecosysteem van onderwijs (ruim 13.000 studenten), bedrijvigheid (400 bedrijven met samen meer dan 15.000 werknemers) en overheid, waar Nederland volop van kan profiteren. Dat symbool, in de Poort van Europa, moeten we ook op een goede manier ontsluiten, bijvoorbeeld met goede internationale treinverbindingen.
De hoognodige verduurzaming van de Limburgse samenleving staat een breed spectrum aan uitdagingen te wachten. Zowel op internationaal en nationaal alsook op provinciaal en gemeentelijk niveau. Dit college zet dan ook vol in op het faciliteren, organiseren en indien nodig financieren van plannen om de gestelde doelen te halen. Denk daarbij aan het verduurzamen van de internationaal opererende industrie in de provincie. Limburg kan niet in het vereiste tempo verduurzamen zonder steun vanuit het nieuwe Klimaat- en Transitiefonds van 35 miljard euro van het nieuwe kabinet. Ons college wil dan ook zo snel mogelijk in gesprek over concrete mogelijkheden, zoals een commitment richting de grond- en brandstoffentoevoer naar Chemelot en de rest van de provincie, ten behoeve van een landelijk gelijk speelveld.
Daarnaast is er met de Einstein Telescope een prachtige kans om een uniek technologisch onderzoeksproject - met mondiale impact - naar de precieze werking van zwaartekrachtsgolven naar Nederland te halen. Door een combinatie van een zeer geschikte bodem, een gunstige ligging tussen internationaal gerenommeerde wetenschappelijke instituten in partnerlanden België, Duitsland en daarbuiten én met voldoende middelen en daartoe opgeleide mensen, kunnen Nederland, Limburg en de grensregio’s deze eenmalige kans voor innovatieve bedrijven en wetenschap verzilveren. De door het kabinet aangekondigde intensivering van de kennis- en innovatiepijlers in het Groeifonds biedt perspectief.
Van achterstand naar kansrijke start: Limburg (financieel) gezond
In Limburg hebben we te maken met grote uitdagingen op het gebied van het gezondheid. Er zijn achterstanden, die we onder andere via de Gezonde Basisschool van de Toekomst (GBT) willen ombuigen naar een kansrijke start voor onze nieuwe generatie. Dit door in de leeromgeving meer bewegen en een gezonde lunch te faciliteren. Het kabinet geeft nu de kans om vanuit de ervaringen en kennis die we hebben opgedaan, dit project versneld uit te rollen en zoveel mogelijk scholen te laten aansluiten. Dat geeft Limburg de kans om de pioniersrol op het gebied van positieve gezondheid te versterken en uit te dragen in Nederland, ter verbetering van de gezonde leefomgeving.
Aandacht in het akkoord is er ook voor investeringen in de zorg. De Limburgse ziekenhuizen lopen op hun tandvlees. Dat werkt door richting verpleeg- en verzorgingshuizen, de thuiszorg, huisartsen en zelfs mantelzorg. We roepen het kabinet op om de gezondheidsketen zelf ook gezonder te maken. De teksten in het coalitieakkoord zijn daarvoor een aanzet, maar er is nog veel nodig.
Het is goed dat in het nieuwe coalitieakkoord aandacht is voor de financiële verhoudingen tussen het Rijk en medeoverheden. Met name de transities in de regio ten aanzien van het ruimtelijk-fysieke domein, vragen om een dringende actualisatie van deze verhoudingen. De rol van de Provincie in transities is actueler dan ooit vanwege de grootte en de urgentie van de opgaven. Dat geldt ook voor de gemeenten. De provincie ziet als toezichthouder op de gemeentefinanciën dat ook bij de gemeenten de financiële middelen ontoereikend zijn voor de opgaves die er liggen.
Aanpakken van water, criminaliteit, stikstof
Met het voorliggende coalitieakkoord laat het nieuwe kabinet zien dat de wateroverlast van afgelopen zomer, serieus moet worden genomen. Het leed van Limburgers en de schade voor bewoners en ondernemers was enorm. We zijn dan ook blij dat een nieuw kabinet samen met ons stappen wil zetten om Limburg veilig te maken. Deze aanpak kan niet zonder de steun van het rijk. Niet alleen financieel, maar ook door samen in gesprek te gaan met omliggende landen over coördinatie, aanpak en uitvoering van maatregelen. Met als doel in de toekomst nieuwe miljardenschade voor Nederland te voorkomen. Limburg laat graag zien hoe dergelijke bedreigingen kansen kunnen worden en als voorbeeld dienen bij de aanpak van de gevolgen van klimaatverandering.
Het is goed om te lezen dat het toekomstige kabinet ook de criminaliteit en ondermijning wil aanpakken door extra geld vrij te maken. Grenzen zijn voor criminaliteit een middel om activiteiten uit het zicht van politie en justitie te houden. Met vele kilometers grens met Duitsland, Vlaanderen en Wallonië is Limburg dan ook bovengemiddeld gevoelig voor grensoverschrijdende criminaliteit en ondermijning. Het is dan ook van nationaal belang om steun te bieden aan de aanpak van ondermijning in Limburg. Want alleen op die manier kunnen sociale verbanden binnen de grenzen van de wet hun positieve waarde houden, kunnen bestuurders zich inzetten voor de gemeenschap en kunnen ondernemers onbedreigd bijdragen aan de oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken.
Een andere uitdaging die zich niet aan lands- of provinciegrenzen zal houden is stikstof. Het nieuwe coalitieakkoord biedt een duidelijke aanpak om deze ingrijpende problematiek in Nederland te tackelen. Samen met gemeenten, waterschappen, en terreinbeherende instanties wil het huidige college het coalitieakkoord benutten om concrete stappen te zetten in stikstofreductie. Er komt vanuit het Rijk een Nationaal Programma Landelijk Gebied waarmee de uitdagingen in de landbouw en natuur aangepakt worden. In dat transitiefonds is tot 2035 cumulatief €25 miljard beschikbaar.
Het kabinet erkent dat Limburg een grote rijkdom herbergt aan planten en diersoorten die nergens anders in Nederland voorkomen; van korenwolf tot eikelmuis en van geelbuikvuurpad tot het donker pimpernelblauwtje. Maar de biodiversiteit en natuur staan onder grote druk en de uitstoot van stikstof heeft invloed op de vele bijzondere natuurgebieden in de provincie. Het is dan ook van belang de kwaliteit en de kwantiteit van de unieke Limburgse natuur te vergroten en voor de toekomst te borgen.