Vragen over de watercrisis

Situatieschets

Wat is er precies in juli gebeurd?

Tussen 13 en 15 juli viel er lokaal 80 tot 180 mm regen in Zuid- Limburg. Doordat er zo extreem veel regen in een korte tijd viel, stroomden enkele buffers en beken over. In sommige beken stroomde er meer dan 30 keer zoveel water door de beek dan normaal.

Daarnaast steeg ook het waterpeil van de Maas. Dit kwam doordat ook in België en Duitsland veel neerslag viel. Bij het meetpunt bij Sint Pieter werd een afvoer van 3260 m3/s gemeten.

De combinatie van een hoge waterafvoer in de Maas én in de beken zorgde voor uitzonderlijk veel wateroverlast.

Hoe heeft deze ramp kunnen gebeuren?

De overstromingen hebben plaatsgevonden in een groot gebied in Duitsland, België en Nederland en werden veroorzaakt door zeer hevige regenval in dit gebied, gedurende meerdere dagen. We houden er rekening mee dat we in de toekomst door klimaatverandering steeds vaker met weersextremen te maken krijgen. Bij de aanpak van die klimaatverandering en het toepassen van maatregelen om hierop in te spelen zijn veel partijen betrokken: Rijksoverheid, Provincie, Waterschap en gemeenten. Daarnaast is het belangrijk dat we in de aanpak van de wateroverlast (meer) gaan samenwerken met onze buurlanden.

Wat hebben jullie gedaan tegen wateroverlast?

Om de wateroverlast zo veel mogelijk te beperken gebruikten we al het materiaal dat beschikbaar was. We bouwden, binnen 50 uur, op 200 locaties een totaal van 4,2 km demontabele keringen. Dit zijn schotten die we neer kunnen zetten langs de Maas om water tegen te houden.

Ook zetten we 135 pompen in om het water in de beken weg te pompen. Daarnaast zijn er meer dan 200.000 zandzakken geplaatst en duizenden bigbags.

Tijdens deze crisis werkten we samen met/kregen we hulp van de hulpdiensten(politie, brandweer, politie) defensie (ruim 300 militairen), Rijkswaterstaat, waterschappen door heel het land, onze 800 vrijwillige dijkwachten, andere vrijwilligers en duizenden Limburgers.

Schade aan het watersysteem

Hoe werd er bepaald of er schade is aan het watersysteem?

Onze inspecteurs hebben hard gewerkt om het inspecteren van onze keringen (dijken), het watersysteem (rivieren, beken en sloten), onze buffers en kunstwerken (stuwen, gemalen, etc.) mogelijk te maken. Zij hebben alle schade door het hoogwater vastgelegd.

Welke schade is er aan het watersysteem?

Waterschap Limburg heeft meer dan 600 schadegevallen geconstateerd. Bij de keringen viel de schade (relatief) mee.

Bij sommige keringen en bij buffers waren delen weggeslagen en afgebrokkeld door het water. Sommige beken stroomden via een andere weg dan normaal. Er was veel aanslibbing (zand en modder) op plekken waar het niet hoort. Veel in en uitstroomvoorzieningen waren beschadigd.

Is de schade gerepareerd?

De reparaties zijn sinds 19 juli begonnen. Alle schade die hersteld moest worden is hersteld. Voor overige schades die we nog niet hebben kunnen herstellen treffen we andere beheersmaatregelen. Zo zorgen we dat het systeem werkt.

Welke schades moeten er nog worden aangepakt?

• Kademuur Valkenburg: de noodmaatregelen zijn klaar. Het project voor definitief herstel is in voorbereiding.
• Gasleiding / oeverherstel Geul Oostervoetpad: is momenteel in uitvoering. Naar verwachting eind april opgeleverd.
• Herstel stapelmuren Schin op Geul: Noodmaatregelen zijn klaar. Het voorstel voor opwaardering kademuren is in voorbereiding.

Er lag veel puin na de watercrisis in en rondom het watersysteem. Is dit opgeruimd?

Op diverse plekken zijn zandzakken, demontabele keringen en pompen opgeruimd. Maar ook opruimwerkzaamheden van onze watergangen zijn uitgevoerd. Zo haalden wij organisch materiaal, zoals boomstammen en grote takken uit het water. Op sommige locaties lieten we ze naast het water liggen voor de ecologie. Daarnaast ruimde het waterschap actief zwerfvuil op. Daarbij werd met name plastic en ander vervuilend materiaal opgeruimd dat de werking van ons watersysteem mogelijk kan belemmeren.

Hoe is het gesteld met de ecologie en de waterkwaliteit na de watercrisis?

Veel beken in Limburg hebben een behoorlijke klap gehad door het hoge water. De grote kracht van het water heeft ‘leefgebied’ weggespoeld en veel rottend materiaal zorgde plaatselijk voor zuurstofloosheid. Het leven in de beek herstelt, maar dat heeft tijd nodig. Voor de grotere beken wordt de waterkwaliteit en de ecologie in de gaten gehouden. Het kan wel een paar jaar duren voor we het effect van het hoog water goed kunnen overzien en ook het herstel in beeld kunnen brengen.

Recreatie

Ik wil zwemmen in de Roer, de Geul of een andere beek. Mag dat?

We adviseren altijd om te zwemmen op de officiële zwemlocaties (www.zwemwater.nl). In Limburg zijn dat plassen die worden gecontroleerd op verontreiniging en blauwalgen. Ook zijn er weinig bronnen van verontreiniging bij deze officiële zwemlocaties. Check vooraf wel even de site van de zwemplassen zelf, want een paar plassen zijn na het hoogwater nog dicht vanwege herstelwerkzaamheden.

Voor de beken is dat anders. De Limburgse beken zijn geen officiële zwemlocaties. De Roer, de Geul en de Geleenbeek, bijvoorbeeld, kennen wel bronnen van verontreiniging. Denk hierbij aan riool overstorten en rioolwaterzuiveringen. Daar kunnen ziekmakende bacteriën of andere schadelijke micro-organismen vandaan komen. Het waterschap voert geen zwemwatercontroles uit op de beken. Zwemmen is dus niet zonder gevaar en geheel op eigen risico.

Schade

Ik heb schade of een vraag over schade, wat nu?

Extreme regen en overstromingen heeft op verschillende plekken in Limburg geleid tot waterschade. Wij adviseren u om contact op te nemen met uw verzekeraar.  Omdat er veel vragen hierover gesteld worden heeft het Verbond van Verzekeraars een pagina aangemaakt met vragen, tips en handige links. Deze pagina is hier te bekijken op hun website: https://www.verzekeraars.nl/verzekeringsthemas/nieuwe-risicos/klimaat/watersnood-limburg

Ik ben een particulier, werkgever of ondernemer die getroffen is door waterschade. Wat nu?

Dan kunt u volgens de Rijksoverheid gebruik maken van verschillende overheidsmaatregelen. Met de toepassing verklaring van de Wet tegemoetkoming schade bij rampen (Wts) heeft de overheid ook een specifieke schaderegeling in het leven geroepen, de Regeling WTS juli 2021. Op basis van deze regeling kunt u mogelijk aanspraak maken op een tegemoetkoming van uw schade. Hiervoor dient u wel tijdig uw schade aan te melden. Dat kan tot en met 15 december 2021, daarna kunt u geen gebruik meer maken deze regeling. Meer informatie over de regeling is te vinden op deze website.

Als u schade heeft en u vindt dat het waterschap hiervoor aansprakelijk is, kunt u een schadeclaim indienen. U kunt hiervoor gebruik maken van het schadeformulier dat wij via onze website beschikbaar hebben gesteld. Om uw claim zo snel mogelijk te kunnen afhandelen, verzoeken wij u vriendelijk om alle velden volledig in te vullen.

Melding maken

Ik wil graag een melding maken, hoe doe ik dat?

Ziet u een situatie in of rondom onze watergangen? Dan kunt u 24 uur per dag, 7 dagen per week contact opnemen met Centraal Meldpunt Water via (0800) 03 41.

Andere vragen of (niet dringende) meldingen? Gebruik dan hier het meldingenformulier.

Wat doe ik als ik dode vissen aantref?

Niet aanraken of zelf opruimen. Er is namelijk een risico op botulisme. Als het meer dan één dode vis betreft, raden wij u aan om dit te melden. Dat kan 24 uur per dag, 7 dagen per week via Centraal Meldpunt Water, (0800) 03 41.

Preventie & bescherming in de toekomst

Als particulier, wat kan ik thuis doen om wateroverlast te voorkomen?

Als particulier kunt u onder meer de volgende zaken doen:

• Informatie zoeken over het risico dat u loopt, op bijvoorbeeld risicokaarten van het waterschap en de provincie. Kijk ook eens op wachtnietopwater.nl
• Voor ondernemers: nagaan of uw polis ook overstromingsschade dekt.
• Voor particulieren is – ook over maatregelen – meer te vinden op de website overstroomik.nl.

Hoe worden inwoners gewaarschuwd voor een nieuwe dreiging?

In de Geul zitten een aantal meetpunten. De afvoeren van deze meetpunten zijn te raadplegen via www.waterstandlimburg.nl en/of de app Waterstand Limburg.

Gemeenten informeren zelf inwoners over mogelijke risico’s en het waterschap signaleert indien de waarden te hoog worden.