Limburgse partners verder aan de slag met eindadvies Beleidstafel wateroverlast en hoogwater
Maandag 19 december heeft minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) het eindadvies van de Beleidstafel wateroverlast en hoogwater naar de Tweede Kamer gestuurd. De beleidstafel concludeert dat bij zulke grootschalige en extreme neerslag zoals in Limburg in juli 2021, wateroverlast en overstromingen niet te voorkomen zijn. Daar zijn we onvoldoende op voorbereid. In het eindadvies Voorkomen kan niet, voorbereiden wél, staan aanbevelingen aan overheden om Nederland beter voor te bereiden op extreme neerslag. De betrokken overheden in Limburg herkennen de aanbevelingen.
De beleidstafel is opgericht om lessen te trekken uit de extreme wateroverlast in Limburg in 2021. De beleidstafel heeft aanbevelingen gedaan die voor heel Nederland gelden. Door in gezamenlijkheid deze aanbevelingen op te pakken, wil men wateroverlast verder aanpakken. Met meerdere aanbevelingen wordt in Limburg al gewerkt. Zo werken het Waterschap Limburg, Provincie Limburg en gemeenten al aan maatregelen om water op te vangen. Onder meer met meer groen, waterbassins en minder verharding door tegels en asfalt. Bij extreem weer zijn deze maatregelen niet genoeg, er is meer nodig. Begin 2023 zal het onderzoeksinstituut Deltares een rapport publiceren waarin met name het watersysteem van Limburg in kaart is gebracht en eerste aanbevelingen worden gedaan.
Aanvullende aanpak
De Provincie Limburg en Waterschap Limburg gaan onderzoeken waar in Limburg de meest kwetsbare gebieden liggen met extra risico op wateroverlast bij extreem weer. Hiervoor worden bovenregionale stresstesten uitgevoerd. Naar aanleiding van de uitkomsten van de onderzoeken wordt gekeken naar maatwerk maatregelen. Ook wordt dan bekeken wat er gedaan moet worden om vitale functies, zoals bijvoorbeeld ziekenhuizen en opvangplekken, bereikbaar te houden.
Limburg grenst aan twee buurlanden waar rivieren die in Limburg stromen hun oorsprong hebben. Daarom wordt de samenwerking met deze buurlanden versterkt om wateroverlast tegen te gaan. Concreet betekent dit dat er gezamenlijk onderzoek plaatsvindt en er grensoverschrijdende stresstesten worden uitgevoerd. Op deelprojecten zijn deze onderzoeken al gedaan. Zo is voor de Geul al een grensoverschrijdende analyse uitgevoerd. De resultaten worden gebruikt in de samenwerking met Vlaanderen en Wallonië.
Risico’s extreme neerslag
Grootschalige, extreme neerslag kan tot langdurige ontwrichting van een gebied leiden. Want water kan langdurig blijven staan op wegen, maar ook in huizen en andere gebouwen. Hulpdiensten moeten altijd beschikbaar blijven. Daarom ziet de beleidstafel alle reden om in de voorbereiding van de crisisorganisatie een ‘extreme neerslag-situatie’ op te nemen. Kansen voor een betere voorbereiding liggen er wat de beleidstafel betreft ook in het ontwikkelen van innovatieve waarschuwingssystemen om de zelfredzaamheid te versterken.
Bouwen aan een klimaatrobuust land
Het herstel na flinke wateroverlast is nu nog gericht op het snel herstellen van de oude situatie. De beleidstafel adviseert te verkennen hoe via regelgeving of verzekeringsvoorwaarden, woningen en andere gebouwen zo hersteld kunnen worden dat ze een volgende keer beter beschermd zijn. Zodat bijvoorbeeld het ondergelopen transformatorhuisje herbouwd wordt op een plek die droog blijft. De ministeries van I&W en Financiën zijn gestart met deze verkenning.
Sturing op het gehele stroomgebied
Water en bodem dienen meer leidend te zijn voor de inrichting van Nederland. Om schade en overlast ten gevolge van extreme neerslag te beperken zal de sponswerking van de bodem moeten worden verbeterd. Dit kan bijvoorbeeld door waterafvoer te verbeteren en door de bodem minder af te dekken met verharding. Hierdoor wordt water beter vastgehouden en kan het beter worden afgevoerd via het grondwater.
Vergroten waterbewustzijn
Tot slot wordt meer ingezet op waterbewustzijn van burgers, bedrijven en overheden. Zo zal er vanuit de Rijksoverheid een onderwijspakket komen. En gezamenlijke overheden zullen meer voorlichting gaan geven aan inwoners en bedrijven. Het ministerie van I&W gaan onderzoeken of een zogenaamd waterlabel, zoals een energielabel, bij de verkoop van een huis een middel kan zijn om het waterbewustzijn te vergroten.
Allemaal aan de slag
Nu het eindadvies gereed is, gaan partijen aan de slag met de uitvoering. Extreme neerslag is echter niet de enige uitdaging waar partijen voor staan: onder meer droogte, de transitie van het landelijk gebied en de woningbouwopgave zijn belangrijke opgaven. De leden van de beleidstafel streven ernaar om deze opgaven in samenhang aan te gaan. Kortom: de beleidstafel constateert dat Nederland aan het werk moet. De klimaatverandering is hier en nu; om ons op extreem weer voor te bereiden doet iedere vierkante meter en iedereen mee. Om dat te realiseren is op 14 juli een bestuursovereenkomst getekend en het Programma Waterveiligheid en Ruimte Limburg (WRL) door de Limburgse partners opgezet met het doel binnen 15 jaar Limburg waterrobuust te maken.
Over de beleidstafel
De beleidstafel is opgericht om lessen te trekken uit de extreme neerslag in Limburg van juli 2021. De beleidstafel is een samenwerking van verantwoordelijke overheden in waterbeheer, ruimtelijke ordening en landbouw. Zij hebben met inbreng van kennisinstituten en maatschappelijke partijen de adviezen opgesteld. Dit zijn Rijk, (IenW, LNV, BZK), de Deltacommissaris, Provincies, Waterschappen, Gemeenten, provincie Limburg, Waterschap Limburg en gemeente Valkenburg aan de Geul. Daarnaast zijn VEWIN en de ministeries JenV en OCW betrokken als agendalid.