Mogelijk kantelpunt na seizoenen van regen
Al een aantal weken is er nauwelijks neerslag gevallen. Sterker nog: maart is nog nooit zo droog geweest. We gaan van te hoge grondwaterstanden naar snel dalende grondwaterpeilen. In de Peel staat het grondwater zelfs lager dan gemiddeld voor de tijd van het jaar. Dat blijkt uit de recente neerslag- en droogtemonitor van het Water Management Centrum van Waterschap Limburg. In november 2024 gingen we met een ‘natte bodem de winter in’. Inmiddels is de lente aangebroken en hebben we tijdens de eerste maanden van 2025 al de nodige zonnige dagen gehad.
Terugblik
Kijkend naar de afgelopen zeven jaar (2018 t/m 2024) zien we via de meetstations van het KNMI dat er in 2023 en 2024 veel meer neerslag is gevallen dan de jaren ervoor. Het waren twee natte jaren, die volgden op drie droge tot zeer droge jaren. De afgelopen twee jaren sprongen er daarom in meerdere opzichten uit. Zo zijn er niet alleen records verbroken op het totaal aan neerslag in Limburg, maar zijn er meerdere keren temperatuurrecords verbroken. Lange periodes van droogte bleven de afgelopen twee jaar uit.
Waar het in 2023 vooral vanaf de zomer extreem veel regende, was het in 2024 jaarrond erg nat. De bodem zat vol en daardoor verminderde de sponswerking. Op sommige plekken is er wateroverlast geweest. In januari 2025 zijn er nog een aantal dagen geweest met verhoogde afvoeren in ons beeksysteem en in de Maas.
Waterstanden
De vele neerslag van 2023 en 2024 heeft het grondwatertekort van de drie voorgaande jaren weggewerkt. Echter, de droge periode van afgelopen weken en het waterverbruik van de groeiende planten heeft ervoor gezorgd dat het grondwaterpeil weer dalende is. Vooral in Noord-Limburg zien we dat de grondwaterstanden weer terug zijn op een normale waarde voor deze tijd van het jaar, met uitzondering van de Peel. In het zuiden van de provincie staan de grondwaterstanden op dit moment nog altijd gemiddeld tot hoger dan normaal.
Acties in het werkgebied
Door de vele neerslag staan onze stuwen vanaf augustus 2023 ‘zo laag mogelijk'. Het waterschap draait de stuwen nooit helemaal plat, want dan komen de beken droog te staan. De lange periodes met veel regen en verhoogde afvoeren zijn achter de rug. We kunnen mogelijk spreken van een kantelpunt.
Dagelijks bestuurder Chrit Wolfhagen reflecteert: “Het zijn roerige tijden geweest, maar het weer begint te verbeteren en we zien de grondwaterstanden zakken. Ondanks het voorlopige mooie weer, houden we alles goed in de gaten. Zo bepalen we wanneer de stuwen weer opgetrokken kunnen worden als er een drogere fase aanbreekt. Dan is het weer belangrijk zoveel mogelijk water vast te houden".
Vooruitzichten
Het weer kunnen we niet sturen, maar met alle data die we binnenkrijgen, bekijken we dagelijks welke maatregelen we moeten nemen om voldoende water in ons systeem te hebben en te houden of om zoveel mogelijk water af te voeren. Het Watermanagement Centrum (WMC) van Waterschap Limburg gebruikt daarbij onder andere de weermodellen van het KNMI, data van peilbuizen en waterstanden in beken en rivieren. Ook onze mensen buiten spelen een belangrijke rol. Zij zijn onze ogen en oren in het veld. Zoals we nu kunnen zien, zal het de komende weken ook vrij droog zijn. Hierdoor zullen de grondwaterstanden (verder) dalen.