Dijkversterking Arcen - veelgestelde vragen

• Kan ik straks nog wandelen op het pad langs de Maas?

Ja, de bestaande doorgangen die er nu zijn bij Alt Arce, De Schans en op enkele plekken in de Maasstraat blijven bestaan. Wandelaars kunnen dus ook in de toekomst gebruik blijven maken van de paden en bijhorende doorgangen (coupures). Wanneer de werkzaamheden starten is het mogelijk dat enkele doorgangen tijdelijk niet beschikbaar zullen zijn. De aannemer zal hier steeds tijdig over informeren. Het wandelpad vanaf De Schans naar het pad langs de Maas wordt uitgevoerd met een trap in verband met de hoogte. De andere coupures blijven geschikt voor wandelaars met fiets, wandelwagen of invalidenwagen.

• Wanneer is de exacte hoogte van de dijk bekend?

De eerste stap in onze planuitwerking was het opnieuw vaststellen van de hoogtes in Arcen. Dit hebben we gedaan door onze technische uitgangspunten opnieuw tegen het licht te houden. Deze nieuwe en meer exacte berekening heeft geleid tot de dijkhoogtes zoals we die nu hanteren. De hoogtes zijn te bekijken in deze kaart.
Hoogtes en ontwerpvragen - Informatiemarkt 13 juli 2022 (pdf, 11 MB)

• Hoe ziet de planning eruit?
  

Klik hier om de planning te vergroten (versie mei 2023)

• Wat is een voorkeursalternatief (VKA) en een milieueffectrapportage (MER)?

Een VKA is een alternatief dat gekozen wordt op basis van integrale afwegingen. Het waterschap kijkt daarbij naar verschillende belangen, zoals de wensen van de omgeving, maar ook kosten en ruimte voor de Maas. In Nederland hechten we veel waarde aan het milieu en de omgeving. Om te voorkomen dat het milieu en uw omgeving te sterk worden aangetast bij grote infrastructurele projecten krijgen deze een volwaardige plek in de besluitvorming. Dit doen we met het instrument MER. Een MER brengt specifiek de milieugevolgen van een plan in beeld voordat tot besluitvorming wordt overgegaan. De resultaten van een MER worden meegenomen in het voorkeursalternatief.

• Waarom moet de kering in Arcen worden verlegd (systeemmaatregel)?

De minister van Infrastructuur en Milieu heeft in oktober 2016 besloten om op een aantal plaatsen het verleggen van keringen te onderzoeken. Om ruimte voor de Maas te behouden zijn dijkverleggingen nodig om de huidige afvoer en de toekomstige toename van de afvoer van de Maas op te kunnen vangen. Dat noemen we een systeemmaatregel. Zo ook in Arcen. Als de keringen verlegd worden, kan de Maas onder andere op deze plek water bergen en afvoeren. Er ontstaan minder snel hoge waterstanden en er is dus minder kans op overstromingen. In november 2019 besloot de minister dat de verlegging van de kering in Arcen opgenomen wordt in het VKA. Bekijk hier een animatie die de systeemmaatregelen in beeld brengt.

• Waarom wordt plan Hertogbroek niet uitgevoerd in plaats van een dijkverlegging?

Plan Hertogbroek ligt nu en straks buitendijks. Het ministerie en Rijkswaterstaat geven aan dat dit plan geen vervanging van de systeemmaatregel kan zijn, het zorgt namelijk niet voor het behoud van rivierbed. Wel kan het plan mogelijk dienen als aanvulling aan de ruimtelijke kwaliteit van het gebied en een lagere afmeting van de waterkering in Arcen.

Op aandringen van Waterschap Limburg, gemeente Venlo en Provincie Limburg gaat het bewonersinitiatief Plan Hertogbroek nu onderdeel uitmaken van een zogeheten voorverkenning (fase 0) voor een samenhangende hoogwaterbeschermingsaanpak ten noorden van Venlo: project Vierwaarden. Dit heeft Minister van Nieuwenhuizen besloten op 25 november 2019. Op basis van de fase 0-resultaten wordt bepaald welke alternatieven kansrijk zijn om in de volgende stap (een MIRT -verkenning) verder te onderzoeken. Waterschap Limburg wordt trekker van deze fase 0 in nauwe samenwerking met Provincie Limburg, gemeente Venlo, gemeente Horst aan de Maas, Rijkswaterstaat en ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De kosten van deze verkenning worden betaald door het Rijk en Waterschap Limburg.

In 2023 dienen de dijken in Arcen definitief vast te worden gelegd in Projectbesluit Omgevingswet. Als op dat moment de verkenning ten noorden van Venlo duidelijkheid biedt op uitvoering, financiën en vergunbaarheid kan dit ook effect hebben op de hoogte van de kering in Arcen.

• Waarom wordt er niet op meerdere plekken adaptief gebouwd?

Adaptief bouwen wil zeggen dat wij de basis van een harde kering (niet een groene dijk) in de ondergrond in één keer voor de hele levensduur aanleggen en de uiteindelijke hoogte van de kering bovengronds voor een kortere levensduur wordt gerealiseerd. Dit betekent dat het waterschap eerder terug moet komen voor een dijkversterking. Gezien de omvang van de totale opgave dijkversterkingen in Limburg tot 2050 is dat niet wenselijk en maakt het waterschap slechts op een beperkt aantal locaties deze afweging. Een harde kering wordt voor 100 jaar aangelegd en met adaptief bouwen wordt voor bovengronds voor 50 jaar gebouwd. Een dijk wordt voor 50 jaar gerealiseerd.

• Waarom wordt er in Arcen Midden geen zelfsluitende kering aangelegd?

Waterschap Limburg werkt aan de hoogwaterveiligheidsopgave van 18 projecten langs de Maas in Limburg. Een van deze projecten is de dijkversterking in Arcen, die wordt gefinancierd door het Hoogwaterbeschermingsprogramma van het waterschap. Voor Arcen heeft Waterschap Limburg niet gekozen voor de goedkoopste oplossing, namelijk een harde kering, maar voor een inpasbare kering met glas en coupures (met in elke tuin een eigen toegang). Toch blijft er een wens van de bewoners om een zelfsluitende kering mogelijk te maken.

Bewoners, Waterschap Limburg, Provincie Limburg en gemeente Venlo werken intensief samen om een zelfsluitende kering in Arcen mogelijk te maken. Een zelfsluitende kering is echter duurder dan de (vaste) glazen kering en past daarmee niet binnen het beschikbare budget van het project. Bewoners en overheden hebben er in 2022 alles aan gedaan de ‘business case’ sluitend te maken voor een zelfsluitende kering. 35 bewoners en ondernemers, waarvan hun achtertuinen grenzen aan de Maas, hebben met het waterschap nadere afspraken gemaakt om een significante bijdrage te leveren aan de business case. Daarnaast dragen gemeente Venlo en provincie Limburg bij. Tot slot is er nog een substantiële bijdrage vanuit het Nationaal Rampenfonds toegekend aan de stichting Belangenbehartiging bewoners langs de Maas. Ook deze bijdrage wordt ingezet voor de business case. Dit alles geeft aan dat er in Arcen veel draagvlak is om de markt uit te dagen voor een zelfsluitende kering.

Uitdaging voor de markt
De business case heeft financiële middelen opgeleverd om de markt uit te kunnen dagen om het verschil tussen een zelfsluitende en een glazen kering te overbruggen. Deze aanbesteding loopt nu. Lees in het nieuwsoverzicht de laatste stand van zaken met betrekking tot de aanbesteding.

• Wat is een zelfsluitende kering?

Een zelfsluitende kering is een kering die bij hoog water vanzelf sluit. Het idee van deze kering is dat hij bij laag water niet omhoog staat, maar enkele in die gevallen om hoog komt wanneer dat echt nodig is. Dit zorgt ervoor dat in de rest van het jaar de kering gebruikt kan worden om de tuin of openbare ruimte toegankelijk te houden. Er zijn verschillende soorten zelfsluitende keringen, makkelijk onder te verdelen in verticale en horizontale systemen. Bij de verticale systemen komt er bij hoog water een keerwand uit de grond. Bij horizontale systemen wordt vaak gewerkt met een klep die bij hoog water omhoog kantelt. Beide systemen hebben een ruimtebeslag in de tuin of openbare ruimte, waarbij de klep-variant meer ruimtebeslag heeft dan een verticaal systeem.

• Waarom wordt de kering bij de Schanstoren op een plek aangelegd, zodat de Schanstoren buitendijks blijft?

Rijksmonument De Schanstoren staat al honderden jaren buitendijks. In de huidige situatie worden hier bij extreem hoogwater zandzakken geplaatst. In het kader van de dijkversterking is er geen reden om de dijk op deze plek te verleggen. Op deze plekken wonen en werken geen mensen.

Los hiervan wordt opgemerkt, dat een dijkverlegging extra kosten met zich mee brengt die niet subsidiabel zijn. Daarnaast betekent het van de kering naar de Maas, dat archeologische en cultuurhistorische waarden worden aangetast. Gemeente Venlo ondersteunt de keuze van de kering langs de De Schans, waarbij de Schanstoren buitendijks blijft en open blijft. De gevraagde dijkverlegging is dus niet noodzakelijk en niet haalbaar. Het voorkeursalternatief van het waterschap is dan ook om deze kering op deze plek demontabel te maken. Met de demontabele kering houden wij de Schanstoren en het plein open, is er een gemakkelijke toegang en doorkijk naar zowel de Maas als de Schans. Met de gemeente Venlo en de Dorpsraad gaan wij in de planuitwerkingsfase nader beschouwen op welke wijze het plein en het pad qua aantrekkelijkheid kan worden verbeterd met als uitgangspunt het vastgelegde tracé van de demontabele kering uit het VKA.

• Wat is het effect van de discussie over de waterveiligheidsnormen (gestart door de Provincie Limburg) in Arcen?

De lopende HWBP dijktrajecten - een deel van de lopende HWBP-dijktrajecten gaat onverkort door omdat  die in het rapport van Kok niet in aanmerking komen voor een heroverweging van de norm. Dit betreft: Arcen, Baarlo – Hout-Blerick, Heel, Buggenum, Steyl-Maashoek  en Lob van Gennep.

Rijk, provincie, gemeenten en waterschap hebben gezamenlijk afspraken gemaakt over de lopende dijkversterkingen. Partijen vinden het belangrijk dat deze plekken zo snel mogelijk hoogwaterveilig zijn en daarom kiezen ze er niet voor om het werk nu stil te leggen in afwachting van het advies van de Deltacommissaris en de wetsevaluatie in 2024. Bovendien zijn over deze dijkversterkingen al afspraken gemaakt met het Rijk en zijn alle middelen geregeld.

• Staat uw vraag er niet tussen?

Neem een kijkje tussen de algemene veelgestelde vragen.