Bureauonderzoek begraafplaatsmuur dijkversterking Well
De Rijksmonumentale begraafplaatsmuur in Oud Well is onderdeel van de primaire waterkering. Daarom moet de muur, net als de rest van de dijk, versterkt en (gedeeltelijk) verhoogd worden. Om daar een goed ontwerp voor te kunnen maken, is inzicht in de erfgoedwaarde van de begraafplaats en de muur nodig. Daarom is door bureau BAAC, in opdracht van Waterschap Limburg, een bouwhistorisch en cultuurhistorisch onderzoek uitgevoerd.
afbeelding: Tekening door Jan de Beijer (1737). Bron: RCE beeldbank
De monumentencommissie van gemeente Bergen en Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed hebben nauw meegekeken bij de opzet en uitvoering van het onderzoek. Het onderzoek diende om de geschiedenis van de begraafplaats in relatie tot de directie omgeving in kaart te brengen, en de betekenis van de muur daarin. Ook is de waterstaatkundige geschiedenis van de muur in kaart gebracht.
Bekijk het onderzoek
Het onderzoek kan hier gedownload worden (pdf, 13 MB). Op de informatieavond in Well van 23 mei 2022 zal erfgoedexpert Ineke de Jongh aanwezig zijn om dit onderzoek toe te lichten en uw vragen te beantwoorden.
Bevindingen
Een belangrijke bevinding is dat de muur vermoedelijk altijd een dubbelfunctie heeft gehad. De muur stutte de begraafplaats en beschermde het dorp tegen water. Vanuit beide functies is er in het verleden al veel aan de muur veranderd. Dit is goed te zien als je naar de muur kijkt. Zo zijn er onregelmatigheden in het metselwerk. De muur vertelt als het ware haar eigen verhaal. Mochten er voor waterveiligheid nieuwe ingrepen in de muur nodig zijn, dan vormen die een nieuw, zichtbaar, hoofdstuk in het verhaal van de muur.
Belangenafweging
In het rapport worden voors en tegens van mogelijke ingrepen benoemd, op basis van het erfgoedonderzoek. Daarmee is nog geen keuze gemaakt, want uiteindelijk zal ook hier een integrale belangenafweging plaatsvinden (zie de afbeelding). Daarvoor moeten bijvoorbeeld de sterkte van de muur en belangen van bewoners in kaart gebracht worden.
Om de sterkte van de muur te bepalen zijn kernboringen nodig. Daarvoor ligt momenteel een vergunningsaanvraag bij gemeente Bergen. In juni (2022) zal er met de pastorie overlegd worden.
Als de sterkte van de muur bekend is, kan er verder nagedacht worden over de beste oplossing bij de begraafplaatsmuur. Daar zal de omgeving vanzelfsprekend bij betrokken worden.
Afwegingskader
Er zal een integrale belangenafweging plaatsvinden bij de begraafplaatsmuur. Erfgoed is daar één element in.
