Drempels tussen (aardappel)ruggen

Hoe werkt het?

Tijdens of na het ruggen maken worden mechanisch kleine drempeltjes gemaakt van 5-10 cm hoog op een onderlinge variabele afstand tussen de 35 tot 150 cm. Door de drempeltjes wordt water opgevangen en vastgehouden zodat het de tijd krijgt om te infiltreren. Het water stroomt daarna trapsgewijs af waarbij het minder de kans krijgt snelheid te maken. De afstand tussen de drempels en de hoogtes van de drempels is afhankelijk van het type drempelmaker en de helling.

Uit 3-jarig onderzoek in Zuid-Limburg is gebleken dat door het aanbrengen van drempels tussen de aardappelruggen tot 2mm extra water in de bodem kan worden geborgen per bui. Ten opzichte van geen drempels aanbrengen betekent dit circa 40% minder afspoeling.

De drempelmakers zijn een extensie aan de aanaardmachine. Er zijn verschillende typen machines beschikbaar, die meestal in combinatie met poten en/of aanaarden worden toegepast. Drempeltjes zijn vooral functioneel aan het begin van de teelt, als het gewas nog niet gesloten is en het veld kaal is en dus vatbaar voor water afstroming en erosie. Als het aardappelloof dicht is wordt de energie van de regendruppels door het loof gebroken en de waterafstroming gereduceerd. De drempels verdwijnen vanzelf over het groeiseizoen, waardoor eventuele problemen bij de oogst beperkt zijn.

Afhankelijk van het type drempelmaker wat gebruikt wordt en de opties die daarmee komen is het mogelijk om het creëren van drempels per rij aan of uit te zetten. Tevens is er de mogelijkheid om de drempels ongedaan te maken in de spuitsporen, afhankelijk van het type drempelmaker dat wordt gebruikt.

Effectiviteit:

Het systeem is gebaseerd op buffering van de neerslag: de afstroming wordt vertraagd waardoor water en meegevoerde bodemdeeltjes kunnen infiltreren. Op licht hellende percelen is het effect groter dan op steilere hellingen, omdat het water iets langer de tijd krijgt om tussen de drempeltjes te blijven staan. Bij steilere hellingen is het daarom belangrijk om de drempeltjes hoger te maken.

Voorbeeldberekening waterberging:

Stel de drempelhoogte ligt op 5 cm hoogte, en de drempeltjes liggen op een afstand van 50 cm van elkaar. De breedte tussen de ruggen is 12-15 cm, 26667 drempels per ha. Water inhoud per drempel: 3-4 liter.

Water inhoud/waterbuffering per hectare (aantal drempels * inhoud) = 80.000 – 100.000 liter. Dat staat gelijk aan 8-10 mm extra water buffercapaciteit op het hele perceel. Dit staat gelijk aan de inhoud van 3 volle truck tank trailers per hectare.

Kosten:

Jaarlijks/Loonwerk: € 20 – € 25 per ha

Investering drempelmaker met schijven, drempels op 35 cm netto € 4000,- aangevuld met drempelwisser in spuitpaden tegen een meerprijs van €500 - € 1250.

Aandachtspunten:

- De drempeltjes zijn minder bestand tegen zware buien, zeker op percelen met een grotere hellingshoek. Als het gewasloof nog niet gesloten is is de kans groot dat bij een hevige regenbui de drempeltjes snel weg eroderen.

- Drempeltjes in rijpaden of spuitsporen worden ongedaan gemaakt wanneer machines van deze paden en sporen gebruik maken. Het heeft daarom geen nut hier drempeltjes aan te brengen. Om in spuit (sporen) alsnog waterberging te bevorderen kan er voor gekozen worden schijven of sporenwissers toe te gebruiken.

- Niet alle werktuigen zijn in staat om hogere drempeltjes te maken (>5 cm hoogte) of de onderlinge afstand te variëren. Informeer hiervoor bij uw mechanisatie bedrijf of loonwerker.

- Optimalisatie van bestaande machines is gewenst (robuustheid)

- Door opbouw drempelmaker op aanwezige machine wordt het werktuig zwaarder. Dit kan tot meer bodemverdichting leiden.

Combinatie met andere maatregelen:

In combinatie met ruwe rugopbouw is het effect op infiltratie nog groter en neemt ook de kans af dat drempeltjes bij hevige buien wegspoelen.

Implementatie:

Wordt al door een aantal telers toegepast, enkele loonwerkers hebben machine beschikbaar. In huidige erosieverordening is deze maatregel verplicht wanneer geploegd wordt voor de aardappelteelt.